Logo
Prev
search
Print
addthis
Rotate
Help
Next
Contents
All Pages
Browse Issues
Buy This Issue
Select edition
Monday
Thursday
Saturday
Home
'
The Weekend Neos Kosmos : 20 February 2016
Contents
14 THE WEEKEND NEOS KOSMOS | ΣΑΒΒΑΤΟ 20 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2016 DIGITAL.NEOSKOSMOS.COM Ç áðáãùãÞ ôïõ ó Äýï åêäüóåéò öÝñíïõí îáíÜ óôçí åðéêáéñüôçôá ôçí åîéóôüñçóç ìéáò öçìéóìÝíçò áíôéóôáóéáêÞò ðñÜîçò óôçí êáôå÷üìåíç ÊñÞôç, ãéá ðñþôç öïñÜ ìÝóá áðü ôçí áöÞãçóç ôùí ßäéùí ôùí ðñùôáãùíéóôþí ôçò ΤΟΥ ΜΑΡΚΟΥ ΚΑΡΑΣΑΡΙΝΗ Δεν θα δει κανείς την απαγωγή του στρατηγού Χάινριχ Κράιπε, διοικητή μεραρχίας της Φρουράς της Κρήτης, από μια επίλεκτη ομάδα Κρητικών ανταρτών και Βρετανών κομάντος τον Απρίλιο του 1944, να καταλαμβάνει πολυσέλιδες αφηγήσεις στα σημερινά μεγάλα συνθετικά χρονικά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ανήκει σε εκείνα τα στιγμιότυπα της μικροϊστορίας των γεγονότων που σπρώχνονται σε δεύτερο πλάνο, στο βάθος του πίνακα, πίσω από την απόβαση στη Νορμανδία ή τη σαρωτική επίθεση των Σοβιετικών στο ανατολικό μέτωπο το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς. Κι όμως, για την Ελλάδα και τη Μεγάλη Βρετανία αυτή η σύμπραξη δολιοφθορέων και ανταρτών συνιστά ένα από τα πιο γνωστά κατορθώματα καταδρομέων όλου του Πολέμου, επεισόδιο που έχει ειπωθεί, αναπαραχθεί και διαδοθεί πλείστες όσες φορές από τότε. Σήμερα, ωστόσο, η ταυτόχρονη έκδοση, για πρώτη φορά στα Ελληνικά, των βιβλίων των βασικότερων Άγγλων πρωταγωνιστών του (Πάτρικ Λη Φέρμορ, «Η απαγωγή του Στρατηγού Κράιπε» / Γουίλιαμ Στάνλεϊ Μος, «Κακό φεγγαραντάμωμα: Το χρονικό της απαγωγής του Στρατηγού Κράιπε», αμφότερα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο) δίνει την ευκαιρία όχι μόνο να δούμε σε βάθος τις λεπτομέρειες του συμβάντος, αλλά και τις ματιές των αυτουργών του να διασταυρώνονται μιλώντας για τα πρόσωπα και τα πράγματα. Στη γραφή, όπως και στη ζωή, Πάντι Φέρμορ και Μπίλι Μος αλληλοσυμπληρώνονται. Ο Πάντι είναι στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου ένας 25χρονος γόνος αριστοκρατικής οικογένειας, πολύγλωσσος, περιπετειώδης και με λογοτεχνικό τάλαντο, που έχει διασχίσει την Ευρώπη οριζοντίως και καθέτως και σκέφτεται ότι «αν είναι να πεθάνω, τουλάχιστον ας πεθάνω φορώντας ωραία στολή». Ο Μος, ακόμη νεότερος, κατατάσσεται στον βρετανικό στρατό στα 18 του, με την έκρηξη της σύρραξης, μάχεται με τον στρατάρχη Μοντγκόμερι στο Ελ Αλαμέιν κατά του Ρόμελ και τον Σεπτέμβριο του 1943 ζητά μετάθεση στον SOE, τη Διεύθυνση Ειδικών Επιχειρήσεων, κάτι που θα τον φέρει στο πλευρό του Φέρμορ σε δράσεις στα μετόπισθεν των γερμανικών δυνάμεων κατοχής. Οι δυο τους συναντώνται στο πρελούδιο της «επιχείρησης Κράιπε» στην Τάρα, μια βίλα στο Κάιρο όπου διαβιούν διάφοροι επικοί χαρακτήρες του βρετανικού σαμποτάζ, απείθαρχοι αριστοτέχνες κομάντος και οι γνωριμίες τους (μεταξύ των οποίων και η ανώνυμη γυναίκα των στρατιωτικών αναφορών που επιβιώνει στα έγγραφα μόνο με το παρατσούκλι «σεξουλιάρα μανγκούστα»). Το 1944 ο Φέρμορ είναι πια έμπειρος αξιωματικός, δρα στην Κρήτη από τον Ιούνιο του 1942, γνωρίζει τη γλώσσα, τον χώρο και τους ανθρώπους, ο Μος είναι ένας ενθουσιώδης νεοσύλλεκτος των μυστικών επιχειρήσεων που ζει στο παρόν, για το παρόν: «Τη ζωή μας την όριζαν κυρίως το χθες (όχι, όμως, το προχθές), το σήμερα και το αύριο το πρωί» σημειώνει χαρακτηριστικά στον πρόλογο του βιβλίου του. Στρατής Σαβιολάκης, Μανώλης Πατεράκης, Αντώνης Παπαλεωνίδας, Γιώργος Τυράκης, Νίκος Κόμης, Γρηγόρης Χναράκης, Πάτρικ Λη Φέρμορ, Γουίλιαμ Στάνλεϊ Μος. Η ομάδα κρούσης που συγκροτήθηκε για την απαγωγή του στρατηγού Κράιπε Η ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ ΕΓΧΕΙΡΗΜΑΤΟΣ Ο Πάντι μηχανεύεται αρχικά την απαγωγή του στρατηγού Φρίντριχ Μύλλερ, διοικητή της 22ης Μεραρχίας Πεζικού στο Ηράκλειο, ως «ένα ύπουλο χτύπημα στο ηθικό των Γερμανών». Βάναυσος και μισητός, ο Μύλλερ χρεώνεται από τον Φέρμορ με επιστράτευση του πληθυσμού σε καταναγκαστικά έργα, μαζικές εκτελέσεις ομήρων, βασανιστήρια και εκτελέσεις της Γκεστάπο, την καταστροφή χωριών και την εξολόθρευση του πληθυσμού τους ως αντίποινα αντιστασιακών πράξεων. Γι' αυτά τα εγκλήματα πολέμου θα καταδικαστεί σε θάνατο στην Αθήνα στις 9 Δεκεμβρίου 1946 και θα εκτελεστεί στις 20 Μαΐου 1947, έκτη επέτειο της εισβολής στην Κρήτη. Ο Μύλλερ αρχικά θα σταθεί τυχερός: τρεις εβδομάδες πριν από την εκτέλεση του σχεδίου αντικαθίσταται από τον 49χρονο Χάινριχ Κράιπε, διακριθέντα του ρωσικού μετώπου, παρασημοφορημένο με τον Σιδηρούν Σταυρό για τη δράση του στο Λένινγκραντ το 1941. Καθώς, όμως, οι τροχοί του εγχειρήματος έχουν τεθεί σε κίνηση, δεν αλλάζει κάτι: η ομάδα στελεχώνεται με τον Μπίλι Μος και τους Κρητικούς Μανώλη Πατεράκη και Γιώργο Τυράκη (αργότερα και με τους Αντώνη Ζωιδάκη, Αντώνη Παπαλεωνίδα, Στρατή Σαβιολάκη, Ηλία Αθανασάκη, Νίκο Κόμη και άλλους), η μεταφορά της οργανώνεται, το πολεμικό υλικό συγκεντρώνεται - μεταξύ άλλων, και παράξενοι μηχανισμοί όπως «εκρηκτικές σβουνιές αγελάδων και, πιο ταιριαστά με τη γεωγραφία του τόπου, εκρηκτικές κοπριές κατσίκας για να ανατινάξουμε τα τεθωρακισμένα του εχθρού» περιγράφει ο Φέρμορ στον επίλογο του βιβλίου του Μος. Τη νύχτα της 26ης Απριλίου σταματούν το αμάξι του Κράιπε στον δρόμο από τη «βίλα Αριάδνη», πρώην κατοικία του αρχαιολόγου και ανασκαφέα της Κνωσού, σερ Άρθουρ Έβανς, εξουδετερώνουν τον οδηγό του και απομακρύνονται. Ακολουθεί μια μνημειώδης διαδρομή: με τον Πάντι και τον Μπίλι ντυμένους με γερμανικές στολές, τον Φέρμορ στο ρόλο του στρατηγού με το πηλήκιο επί κεφαλής και τον στρατηγό ασκεπή στο πίσω κάθισμα, περνούν από 22 μπλόκα και ανάμεσα από καμιόνια με Γερμανούς στρατιώτες που επιστρέφουν μαζικά στα καταλύματά τους έπειτα από προβολή ταινίας. Με τολμηρό και κωμικό εν τέλει τρόπο, οι απαγωγείς φέρνουν την πραγματικότητα στα μέτρα τους: οι πεζοί Γερμανοί «έκαναν χώρο χωρίς καθυστέρηση όποτε κορνάραμε, πάντως, και όταν είδαν ποιανού ήταν το αυτοκίνητο μαζεύτηκαν στις άκρες του δρόμου και μας χαιρέτησαν» γράφει ο Μος. Τέλος καλό, όλα καλά; Όχι ακριβώς. Έπονται 18 ημέρες περιπλάνησης σε σπηλιές και κρησφύγετα, έλλειψης τροφής, καταρρακτώδους βροχής, επίπονων πεζοποριών, προβλημάτων στην επικοινωνία με τη βρετανική διοίκηση στο Κάιρο και αυτού που ο Φέρμορ περιγράφει ως «το κρυφτούλι με τους Ούννους» - της προσπάθειας να αποφύγουν μεγάλο μέρος από τους 50.000 Γερμανούς της Κρήτης που ψάχνουν τον στρατηγό τους. Για τον Μος, ο Κράιπε αποδεικνύεται γκρινιάρης αιχμάλωτος που «η κύρια ανησυχία του μοιάζει να είναι ότι Ο Πετρακογιώργης χαρακτηριστική φιγούρα Κρητικού αντάρτη αρχηγού, βοήθησε την ομάδα του Φέρμορ σε διάφορες περιστάσεις κάποια στιγμή στη χθεσινή πορεία έχασε τον Σταυρό των Ιπποτών του Σιδηρού Σταυρού». Για τον Φέρμορ, ένας κουρασμένος πολέμαρχος με τον οποίο διαθέτουν την κοινή παιδεία των κλασικών - τη γνώση στίχων από τις «Ωδές» του Ρωμαίου ποιητή Οράτιου. Στις 14 Μαΐου 1944 τον φυγαδεύουν τελικά με βρετανικό σκάφος που έρχεται από την Αίγυπτο στις Περιστερές, παραλία κοντά στο Ροδάκινο, στο Λιβυκό Πέλαγος. Αιχμάλωτος και απαγωγείς αποχαιρετούν αλλήλους ανταλλάσσοντας ενθύμια. Ο στρατηγός τούς επαινεί δημόσια επειδή του φέρθηκαν «ιπποτικά και με ευγένεια». Εκείνοι του χαρίζουν «παξιμάδια κι ένα μπουκάλι ρακή». Η αφήγηση του Μος τελειώνει με μια αποθέωση οριενταλισμού στο Κάιρο: «Τα κάρα, τα σκούρα πρόσωπα, τα φέσια και οι κελεμπίες, τα απίστευτα ταξί και τα ανεξέλεγκτα τραμ», τα πιτσιρίκια και οι τύποι που πουλούν πράγματα, ο τοπικός νταβατζής που εκπορνεύει γυναίκες, η επιστροφή στην Τάρα με τους συντρόφους, τους φίλους, τα σκυλιά τους. ΜΕ ΤΑ ΜΑΤΙΑ ΔΥΟ ΔΥΤΙΚΩΝ Το απόσπασμα είναι χαρακτηριστικό του τρόπου με τον οποίο ο Μπίλι Μος βλέπει την αποστολή: με τους όρους της εθνολογίας, του παράξενου και του εξωτικού, μεταφράζοντας τις διαστάσεις ενός σκληρού πολέμου στο ιδίωμα του «πικαρικού» μυθιστορήματος, του περιπετειώδους αναγνώσματος του 18ου αιώνα. Στην πρώτη του επαφή με τους Κρητικούς βλέπει γύρω του «όλα αυτά τα τριχωτά, πειρατικά πρόσωπα». Ο Πάντι έχει την εμφάνιση «ενός λαθρεμπόρου από τα παλιά». Ένας αντάρτης τον διαβεβαιώνει ότι η αγαπημένη διασκέδαση ενός άλλου είναι να κόβει λαρύγγια «και μοιάζει να έχει εξασκηθεί πολύ
Links
Archive
13 February 2016
27 February 2016
Navigation
Previous Page
Next Page
