Logo
Prev
search
Print
addthis
Rotate
Help
Next
Contents
All Pages
Browse Issues
Buy This Issue
Επιλέξτε έκδοση
Δευτέρα
Πέμπτη
Σάββατο
Home
'
Neos Kosmos Monday : 10 July 2017
Contents
ΔΕΥΤΕΡΑ 10 ΙΟΥΛΙΟΥ 2017 ΝΕΟΣ ΚΟΣΜΟΣ - 11 ΓΙΑ ΜΙΑ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΖΩΗ Το κάπνισμα επηρεάζει την αποτελεσματικότητα δεκάδων φαρμάκων Πολλά από τα χιλιάδες χημικά που περιέχει ένα τσιγάρο έχουν αρνητικές επιπτώσεις Αυτισμός: Γιατί αποφεύγουν τα παιδιά την επαφή των ματιών Οι πάσχοντες από αυτισμό κατά κανόνα αποφεύγουν να κοιτάξουν άλλα άτομα στα μάτια και πολλοί νομίζουν ότι αυτό αποτελεί ένδειξη ελλείψεως ενδιαφέροντος για διαπροσωπικές σχέσεις. Μία νέα μελέτη, όμως, αποκαλύπτει ότι η συμπεριφορά αυτή είναι ο τρόπος που έχουν για να αντιμετωπίσουν μία δυσάρεστη, ακραία ταραχή που τους προκαλεί η υπερδραστηριότητα σε ένα συγκεκριμένο τμήμα του εγκεφάλου. Το τμήμα αυτό, που λέγε- ται υποφλοιϊκό σύστημα, είναι αυτό που προκαλεί την εγγενή προσέλκυση των βρεφών από τα ανθρώπινα πρόσωπα που τα περιβάλλουν, ενώ παίζει ρόλο και στην αντίληψη των συναισθημάτων των άλλων. Το υποφλοιϊκό σύστημα ενεργοποιείται από δύο άνθρωποι κοιτάζονται στα μάτια και η ενεργοποίησή του είναι υπερβολική στα άτομα με διαταραχές του φάσματος του αυτισμού, δήλωσε η επικεφαλής ερευνήτρια δρ Nouchine Hadjikhani, διευθύντρια Νευρομεταιχμιακής Έρευνας στο Κέντρο Βιοϊατρικής Απεικόνισης του Γενικού Νοσοκομείου Αν καπνίζετε και ταυτοχρόνως λαμβάνετε φάρμακα, η είδηση που ακολουθεί σας ενδιαφέρει: το κάπνισμα επηρεάζει την αποτελεσματικότητα πολλών φαρμάκων – και αυτό μπορεί να συμβεί ακόμα και με λίγα τσιγάρα την ημέρα. Αντικαταθλιπτικά (κυρίως τα τρικυκλικά), αντιψυχωτικά, υπνωτικά, ηρεμιστικά, αντιεπιληπτικά (όπως η φαινοβαρβιτάλη), αντιυπερτασικά (όπως οι βήτα-αναστολείς), αντιπηκτικά (όπως η βαρφαρίνη) και φάρμακα για το άσθμα και τη ΧΑΠ (όπως η θεοφυλλίνη) είναι μερικά από τα φάρμακα των οποίων η αποτελεσματικότητα μπορεί να μειωθεί σημαντικά εξαιτίας του καπνίσματος. Αν μάλιστα ένα φάρμακο έχει πολύ χαμηλή περιεκτικότητα σε δραστικό συστατικό, μπορεί να γίνει εντελώς αναποτελεσματικό. Αυτή είναι, λ.χ., η περίπτωση των αντισυλληπτικών, η προστατευτική δράση των οποίων εναντίον μιας ανεπιθύμητης κύησης μπορεί να ακυρωθεί εντελώς. «Τα φάρμακα μεταβολίζο- νται κυρίως στο ήπαρ από τα ένζυμά του» λέει ο δρ Μάριος Α. Μαρσέλος, ομότιμος καθηγητής Φαρμακολογίας στη Σχολή Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. «Αν και τα πιο γνωστά ηπατικά ένζυμα είναι οι τρανσαμινάσες, υπάρχουν και πολλά άλλα τα οποία είναι υπεύθυνα για τον μεταβολισμό ενδογενών και εξωγενών ουσιών, μεταξύ των οποίων συμπεριλαμβάνονται φάρμακα, ρύποι και τοξικές ουσίες». Μελέτες έχουν δείξει πως όταν παίρνουμε φάρμακα ο οργανισμός συνθέτει περισσότερα ηπατικά ένζυμα για να μπορέσει να τα μεταβολίσει ταχύτερα και να τα απομακρύνει γρήγορα από το αίμα. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται ενζυμική επαγωγή και εμφανίζεται κυρίως έπειτα από μακροχρόνια λήψη κάποιων φαρμάκων ή μακροχρόνια έκθεση σε τοξικές ουσίες, όπως στην πε- ρίπτωση του καπνίσματος. Αντιθέτως, όταν σταματήσει η έκθεση των ηπατοκυττάρων στα φάρμακα, τα ένζυμα επανέρχονται στα φυσιολογικά επίπεδα. Η ενζυμική επαγωγή είναι ο λόγος για τον οποίο «όταν κάνει κάποιος εξετάσεις αίματος, πρέπει να ενημερώνει τον γιατρό και το εργαστήριο για τα φάρμακα, τις βιταμίνες, τις ορμόνες ή τα βότανα που παίρνει ώστε να διευκολύνεται η ερμηνεία των αποτελεσμάτων» λέει ο δρ Μαρσέλος. Από τα 4.800 χημικά του τσιγάρου, περισσότερα από 100 είναι αυτά που μπορεί να επηρεάσουν τα ηπατικά ένζυμα που μεταβολίζουν φάρμακα και τοξικές ουσίες. «Οι κυριότερες επαγωγικές ουσίες στον καπνό του τσιγάρου είναι οι πολυκυκλικοί αρωματικοί υδρογονάνθρακες (PAY), που είναι γνωστοί ως πίσσα» εξηγεί ο δρ Μαρσέλος. «Οταν ο καπνιστής εισπνέει πίσσα αυξάνονται τα επίπεδα αρκετών ενζύμων (όπως το επονομαζόμενο ανθρώπινο κυτόχρωμα P450 1Α2). Στους συστηματικούς καπνιστές τα ένζυμα αυτά υπερλειτουργούν, με συνέπεια να επηρεάζεται αρνητικά η αποτελεσματικότητα πολλών φαρμάκων». Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται και ορισμένα φάρμακα (λ.χ. υδροξυχλωροκίνη, χλωροκίνη, κινακρίνη) που χορηγούνται για την ελονοσία και για αυτοάνοσα νοσήματα όπως ο συστηματικός ερυθηματώδης λύκος και η ρευματοειδής αρθρίτιδα. Μελέτες έχουν δείξει ότι στους καπνιστές η αποτελεσματικότητα αυτών των φαρμάκων μειώνεται κατά 30%. «Ακόμα και σε ορισμένα χημειοθεραπευτικά σχήματα έχει παρατηρηθεί μειωμένη αποτελεσματικότητα, όταν οι πάσχοντες από καρκίνο καπνίζουν» τονίζει ο ειδικός. Ο βαθμός επηρεασμού κάθε φαρμάκου από το φαινόμενο της επαγωγής δεν έχει μελετηθεί για όλα, αλλά γενικώς κυμαίνεται από 10% έως 50%, ανάλογα με τον οργανισμό, τις συνήθειες του καπνίσματος (αριθμός τσιγάρων, τύπος τσιγάρων κ.λπ.) και το φάρμακο. Έχει βρεθεί ότι ακόμα και όσοι καπνίζουν σχετικά λίγα τσιγάρα την ημέρα (δέκα ή λιγότερα) μπορεί να δουν μειωμένη αποτελεσματικότητα στα φάρμακα που παίρνουν. Πάντως, εκτός από την πίσ- σα, και η νικοτίνη μπορεί να επηρεάσει ορισμένα φάρμακα, παρότι σε αυτή την περίπτωση οι υπαίτιοι μηχανισμοί είναι διαφορετικοί. Ετσι, επειδή η νικοτίνη αυξάνει τον καρδιακό ρυθμό και τη σύσπαση των αγγείων ανταγωνίζεται τη δράση των αντιυπερτασικών φαρμάκων και επειδή ασκεί διεγερτική δράση στο ΚΝΣ ανταγωνίζεται τη δράση των ηρεμιστικών φαρμάκων, με συνέπεια να μειώνει την αποτελεσματικότητα και των μεν και των δε. Ποια είναι η λύση; Η αυτονόητη: αν παίρνετε φάρμακα, κόψτε το κάπνισμα – ειδάλλως ενημερώστε τον γιατρό σας, μήπως η δόση σας χρειάζεται προσαρμογή. Η σοκολάτα ακονίζει το μυαλό των ηλικιωμένων Τα φυσικά συστατικά του κακάου επηρεάζουν την προσοχή, τη λειτουργική μνήμη και την ευφράδεια του λόγου Λίγη μαύρη σοκολάτα την ημέρα μπορεί να βελτιώνει τη μνήμη και να τονώνει την εγκεφαλική λειτουργία, ακόμα και σε ηλικιωμένους που έχουν αρχίσει να παρουσιάζουν νοητικές διαταραχές, σύμφωνα με μία νέα ανάλυση. Την ανάλυση, που δημοσιεύεται στην επιθεώρηση «Frontiers in Nutrition», πραγματοποίησαν ιταλοί επιστήμονες οι οποίοι αποδίδουν την νευροπροστατευτική δράση της σοκολάτας σε μία ομάδα φυσικών συστατικών που περιέχει το κακάο: τις φλαβονόλες. Οι ερευνητές εξηγούν στο άρθρο τους ότι αναζήτησαν προγενέστερες κλινικές μελέτες για να διερευνήσουν την οξεία και την χρόνια δράση των φλαβονολών στον εγκέφαλο ή, με άλλα λόγια, τι συμβαίνει στον εγκέφαλο λίγες ώρες έπειτα από την κατανάλωση σοκολάτας και τι συμβαίνει όταν κάποιος συνηθίζει να ακολουθεί για καιρό μια διατροφή πλούσια σε φλαβονόλες του κακάου. Όπως διαπίστωσαν, παρ' ότι οι μελέτες για την οξεία δράση των φλαβανολών του κακάο είναι λιγοστές, οι περισσότερες υποδηλώνουν ότι παρέχουν όφελος στις νοητικές επιδόσεις, καθώς βελτιώνουν τη λειτουργική μνήμη και την επεξεργασία των οπτικών πληροφοριών. Ειδικά στις γυναίκες, η κατανάλωση λίγης σοκολάτας έπειτα από μία νύχτα αγρύπνιας εξουδετερώνει πλήρως τη νοητική διαταραχή που μοιραία αναπτύσσεται εξαιτίας της έλλειψης ύπνου, ενώ οφέλη φαίνεται να αποκομίζουν και όσοι πάσχουν νει τις επιδόσεις σε ιδιαίτερα απαιτητικά νοητικά τεστ, αν και στα λιγότερο απαιτητικά δεν φαίνεται να βοηθά ιδιαιτέρως. Στους ηλικιωμένους, η κατανάλωση λίγης σοκολάτας έχει διερευνηθεί κυρίως σε μακροπρόθεσμη βάση (σε σοχής, η ταχύτητα επεξεργασίας των πληροφοριών, η λειτουργική μνήμη και η ευφράδεια του λόγου επηρεάζονται σημαντικά από λίγη σοκολάτα, αλλά κυρίως στους ηλικιωμένους που έχουν αρχίσει να παρουσιάσουν έκπτωση της μνήμης ή από χρόνια έλλειψη ύπνου ή εργάζονται σε κυλιόμενες βάρδιες. Επιπλέον, στους νεαρούς και υγιείς ενηλίκους λίγη σοκολάτα φαίνεται να βελτιώ- καθημερινή κατανάλωση από 5 συνεχείς ημέρες έως και 3 μήνες) και επίσης έχει διαπιστωθεί ότι είναι ωφέλιμη. Σύμφωνα με τις σχετικές μελέτες, η ικανότητα προ- άλλες ήπιες διαταραχές στις νοητικές δεξιότητές τους. Αυτό ακριβώς ήταν το πιο απρόσμενο αλλά και ενθαρρυντικό εύρημα της νέας ανάλυσης, κατά την επικε- φαλής ερευνήτρια δρα Βαλεντίνα Σότσι, νευροψυχολόγο στο Πανεπιστήμιο Λ' Ακουϊλα της Ιταλίας. «Αν εξετάσουμε τους μηχανισμούς δράσης των φλαβονολών του κακάου βλέπουμε ότι μπορεί να επιδρούν στο καρδιαγγειακό σύστημα και να αυξάνουν τον όγκο του εγκεφάλου σε ένα τμήμα του ιππόκαμπου που λέγεται οδοντωτή έλικα», είπε. «Η συγκεκριμένη δομή επηρεάζεται πολύ από τη γήρανση και εκτιμάται ότι αποτελεί πηγή της ηλικιακής έκπτωσης της μνήμης». Τα ευρήματα αυτά πρακτικά σημαίνουν ότι «όπως έχουν δείξει και προγενέστερες αναλύσεις, η συστηματική κατανάλωση κακάου και σοκολάτας μπορεί να παρέχει σημαντικά νοητικά οφέλη», πρόσθεσε. «Ωστόσο πάντοτε πρέπει να έχουμε κατά νου και τα δυνητικά μειονεκτήματά της που πηγάζουν από την περιεκτικότητά της σε διεγερτικά συστατικά όπως η καφεΐνη και στην προσθήκη ουσιών που μειώνουν την θρεπτική αξία της, όπως η ζάχαρη». Σε κάθε περίπτωση, οι ερευνητές που πραγματοποίησαν τη μελέτη τονίζουν ότι ήδη εφαρμόζουν οι ίδιοι τα ευρήματά τους στην πράξη, τρώγοντας καθημερινά «λίγη μαύρη σοκολάτα που αποτελεί την πιο πλούσια πηγή φλαβονολών». Μασαχουσέτης. Όπως γράφουν η δρ Hadjikhani και οι συνεργάτες της στην επιθεώρηση Scientific Reports, πολλοί πάσχοντες από ήπιο αυτισμό αναφέρουν ότι οι ματιές άλλων ανθρώπων τούς κάνουν να νιώθουν ταραχή ή στρες. Για να καταλάβουν που οφείλεται αυτό, οι ερευνητές κατέγραψαν την εγκεφαλική δραστηριότητα όταν εθελοντές με και χωρίς αυτισμό κοιτούσαν τις φωτογραφίες προσώπων τα οποία απεικονίζονταν ολόκληρα ή περιορίζονταν στα μάτια. Όπως διαπίστωσαν, ασθε- νείς και υγιείς εθελοντές είχαν παρόμοια επίπεδα εγκεφαλικής δραστηριότητας όταν κοιτούσαν τις φωτογραφίες ολόκληρων των προσώπων. Όταν, όμως, κοιτούσαν τις φωτογραφίες των ματιών, το υποφλοιϊκό σύστημα των πασχόντων από αυτισμό υπερλειτουργούσε - και παρότι αυτό συνέβαινε ιδιαιτέρως έντονα όταν τα μάτια ήταν τρομακτικά, ήταν εμφανές και όταν τα μάτια ήταν χαρούμενα, θυμωμένα ή ουδέτερα. Τα ευρήματα αυτά υποδηλώνουν ότι «το να προσπαθεί κάποιος να αναγκάσει ένα παιδί με σύνδρομο του φάσματος του αυτισμού να τον κοιτάξει μέσα στα μάτια, δεν είναι η σωστή προσέγγιση για τα παιδιά αυτά, ακόμα κι αν γίνεται στο πλαίσιο συμπεριφορικής θεραπείας» είπε η δρ Hadjikhani. «Προτιμότερο είναι να προσπαθήσει να το εκπαιδεύσει σιγά-σιγά στην επαφή αυτή, μήπως και σταδιακά αμβλυνθεί η αντίδραση του υποφλοιϊκού συστήματος και πάψει το παιδί να νιώθει αγωνία με κάθε ματιά». Η βίαιη συμπεριφορά στην εφηβεία ΜΥΡΣΙΝΗ ΚΩΣΤΟΠΟΥΛΟΥ* Ο θυμός είναι ένα συναίσθημα που ο έφηβος συχνά βιώνει στo πλαίσιο της αναζήτησης της ταυτότητάς του, της ανάγκης του να αντιταχθεί στην εξουσία των γονέων, των δασκάλων και μιας ολόκληρης κοινωνίας που τον περιβάλλει και που αντιλαμβάνεται ως καταπιεστική. Ο θυμός αυτός μπορεί να περάσει στην πράξη, να γίνει βία απέναντι στον εαυτό του ή στους άλλους. Ορισμένα ανησυχητικά συμπτώματα που θα πρέπει να αφυπνίσουν τους γονείς είναι όταν: • Χτυπάει τους φίλους ή τους γονείς του. • Έχει συστηματικές και απρόβλεπτες εκρήξεις θυμού. • Εκφράζει ευχές θανάτου ή απειλεί ότι θα αυτοκτονήσει σε περιόδους που νιώθει πιεσμένος. • Κακοποιεί τα ζώα. • Κάνει κατάχρηση αλκοόλ ή ναρκωτικών ουσιών. • Αυτοτραυματίζεται σωματικά όταν νιώθει στρεσαρισμένος. • Δεν αντιλαμβάνεται τις συνέπειες των πράξεών του, δεν συναισθάνεται τον πόνο των άλλων, κατηγορεί τους άλλους για τα προβλήματά του, δίχως να θεωρεί τον εαυτό του υπεύθυνο για τίποτα. • Έχει πρόσφατα βιώσει ένα έντονο ψυχοτραυματικό γεγονός που σχετίζεται με απώλεια, απόρριψη, γελοιοποίηση. • Έχει εμμονή και περνάει ώρες παίζοντας βίαια ηλεκτρονικά παιχνίδια, βλέποντας βίαιες ταινίες, διαβάζοντας για μαγεία, σατανισμό κ.λπ. • Χωρίζει τον κόσμο σε καλούς και κακούς, έχει ιδεοληπτικές σκέψεις και πεποιθήσεις που σχετίζονται με την έννοια της «αδικί- ας» και με συγκεκριμένες και απόλυτες πολιτικές ή θρησκευτικές πίστεις. Οι γονείς θα πρέπει να αναρωτηθείτε για τα αίτια της συμπεριφοράς που εκδηλώνει το παιδί σας. Σε γενικές γραμμές η βία είναι προϊόν μάθησης ή σύμπτωμα μιας βαθύτερης συναισθηματικής δυσλειτουργίας (π.χ. χαμηλής αυτοεκτίμησης, ανεπεξέργαστων βιωμάτων εγκατάλειψης, απόρριψης, διαζυγίου των γονέων κ.λπ.). Αν οι βίαιες συμπεριφο- ρές επιμένουν στον χρόνο και εδραιώνονται ως τρόποι έκφρασης, τότε προτείνεται η επίσκεψη γονέων και εφήβου σε παιδοψυχολόγο. *Η Μυρσίνη Κωστοπού- λου είναι διδάκτωρ Κλινικής Ψυχολογίας - ψυχοθεραπεύτρια, e-mail myrsini. kostopoulou@gmail.com, www.myrsinikostopoulou. com Γιατί δεν πρέπει να παίρνουμε επί μήνες φάρμακα για τις καούρες Όσοι παίρνουν επί μήνες ή χρόνια φάρμακα για τις καούρες μπορεί να διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο να χάσουν τη ζωή τους, προειδοποιούν Αμερικανοί επιστήμονες. Η προειδοποίηση αυτή δεν είναι η πρώτη που απευθύνεται σε όσους νομίζουν ότι οι επονομαζόμενοι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων (PPIs) είναι κάτι σαν καραμέλες. Προγενέστερες μελέτες έχουν συσχετίσει την υπερκατανάλωσή τους με νεφρικά προβλήματα, άνοια και κατάγματα οστών. Στην παρούσα μελέτη, «οι πιθανότητες θανάτου αυξάνονταν κατ' αναλογίαν με τη διάρκεια λήψης των φαρμάκων», δήλωσε ο επιβλέπων ερευνητής δρ Ziyad Al-Aly, διευθυντής Κλινικής Επιδημιολογίας στον νοσηλευτικό οργανισμό VA St. Louis Healthcare System. Και εξήγησε ότι ενώ η συνιστώμενη διάρκεια λήψης τους είναι για τα περισσότερα από αυτά μικρή (λ.χ. δύο έως οκτώ εβδομάδες για το πεπτικό έλκος), πολλοί ασθενείς τα λαμβάνουν επί μήνες ή χρόνια. Έτσι, σε σύγκριση με όσους παίρνουν μια άλλη οικογένεια φαρμάκων για το έλκος, τους λεγόμενους ανταγωνιστές των Η2υποδοχέων, όσοι παίρνουν PPIs επί έναν χρόνο έχουν 25% μεγαλύτερο κίνδυνο θανάτου, είπε ο δρ Al-Aly, ο οποίος είναι επίκουρος καθηγητής Ιατρικής στο Πανεπιστήμιο τΟυάσινγκτον, στο Σαιντ Λούις. Όσοι όμως παίρνουν τα PPIs για ένα έως δύο χρόνια, έχουν σχεδόν 50% περισσότερες πιθανότητες θανάτου. Αντιθέτως, όσοι παίρνουν τα φάρμακα για 30 ημέρες που είναι μια καλή μέση διάρκεια θεραπείας, δεν διατρέχουν πρόσθετο κίνδυνο. Βέβαια, αυτό που υποδηλώνει η μελέτη είναι μία συσχέτιση και όχι μία σχέση αιτίας-αποτελέσματος, έσπευσε να διευκρινίσει ο δρ Al-Aly. Επιπλέον, στα στοιχεία που αναλύθηκαν δεν συμπεριλαμβάνονταν οι αιτίες θανάτου και αυτό είναι ένα από τα βασικά, αδύναμα σημεία της μελέτης. Παρ' όλα αυτά, τα νέα ευρήματα ενισχύουν εκείνα που λένε ότι υπάρχουν κίν- δυνοι από τη λήψη των PPIs κατά το δοκούν και επομένως δεν πρέπει ποτέ να τα παίρνουμε δίχως ιατρική συνταγή, ούτε για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο από εκείνο που έχει συστήσει ο γιατρός. Τα PPIs που εξετάστηκαν στη νέα μελέτη είναι η εσομεπραζόλη (esomeprazole), η ομεπραζόλη (omeprazole), η λανσοπραζόλη (lansoprazole), η παντοπραζόλη (pantoprazole) και η ραμπεπραζόλη (rabeprazole). Αντίστοιχα, οι ανταγωνιστές των Η2-υποδοχέων που εξετάστηκαν είναι η σιμετιδίνη (cimetidine), η φαμοτιδίνη (famotidine) και η ρανιτιδίνη (ranitidine). Και οι δύο οικογένειες φαρμάκων συνιστώνται για τη θεραπεία σοβαρών παθήσεων όπως η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση και το πεπτικό έλκος. Η νέα μελέτη βασίσθηκε στην ανάλυση στοιχείων από σχεδόν 275.000 ανθρώπους που έπαιρναν PPIs, 75.000 που έπαιρναν ανταγωνιστές των Η2υποδοχέων. Οι ερευνητές υπολόγισαν ότι ανά 500 ασθενείς που υπερβαίνουν τη συνιστώμενη δοσολογία και παίρνουν τα PPIs για έναν χρόνο, καταγράφεται 1 πρόσθετος θάνατος, ο οποίος δεν θα είχε συμβεί δίχως αυτή την κατάχρηση.
Links
Archive
03 July 2017
17 July 2017
Navigation
Previous Page
Next Page
